Loading web-font TeX/Math/Italic

2009年9月28日月曜日

√(1+x^2) の積分

これは,放物線の長さを計算しようとすると出てくる積分.
x=\tan\thetadx=\frac{1}{\cos^2\theta}d\theta より
\int\sqrt{1+x^2}\,dx
  =\int\sqrt{1+\tan^2\theta}\frac{1}{\cos^2\theta}\,d\theta
=\int\sqrt{\frac{1}{\cos^2\theta}}\frac{1}{\cos^2\theta}\,d\theta
=\int\frac{1}{\cos\theta}\frac{1}{\cos^2\theta}\,d\theta
=\int\frac{1}{\cos^3\theta}\,d\theta
=\int\frac{\cos\theta}{\cos^4\theta}\,d\theta
=\int\frac{\cos\theta}{(\cos^2\theta)^2}\,d\theta
=\int\frac{1}{(1-\sin^2\theta)^2}\cos\theta\,d\theta
\sin\theta=t\cos\theta d\theta=dt より
=\int\frac{1}{(1-t^2)^2}dt
=\int\frac{1}{(t^2-1)^2}dt
部分分数に分解
\frac{1}{(t^2-1)^2}=\frac{1}{((t+1)(t-1))^2}=\frac{a}{t+1}+\frac{b}{(t+1)^2}+\frac{c}{t-1}+\frac{d}{(t-1)^2}
の分母を払うと,
1=a(t+1)(t-1)^2+b(t-1)^2+c(t-1)(t+1)^2+d(t+1)^2
1=(a+c)t^3+(-a+b+c+d)t^2+(-a-2b-c+2d)t+(a+b-c+d)
係数比較で
a+c=0,\ -a+b+c+d=0,\ -a-2b-c+2d,\ a+b-c+d=1
a=\frac{1}{4},\ b=\frac{1}{4},\ c=-\frac{1}{4},\ d=\frac{1}{4}
ゆえに
\frac{1}{(t^2-1)^2}=\frac{\frac{1}{4}}{t+1}+\frac{\frac{1}{4}}{(t+1)^2}+\frac{-\frac{1}{4}}{t-1}+\frac{\frac{1}{4}}{(t-1)^2}
よって,
\int\frac{1}{(t^2-1)^2}dt
=\frac{1}{4}\int\left(\frac{1}{t+1}+\frac{1}{(t+1)^2}+\frac{-1}{t-1}+\frac{1}{(t-1)^2}\right)dt
=\frac{1}{4}\left(\log|t+1|-\frac{1}{t+1}-\log|t-1|-\frac{1}{t-1}\right)
=\frac{1}{4}\left(-\frac{2t}{t^2-1}+\log|1+t|-\log|1-t|\right)
=\frac{1}{4}\left(\frac{2t}{1-t^2}+\log\frac{|1+t|}{|1-t|}\right)
\frac{1}{4}\left(\frac{2\sin\theta}{1-\sin^2\theta}+\log\frac{1+\sin\theta}{1-\sin\theta}\right)
=\frac{1}{4}\left(\frac{2\sin\theta}{\cos^2\theta}+\log\frac{(1+\sin\theta)(1+\sin\theta)}{(1-\sin\theta)(1+\sin\theta)}\right)
=\frac{1}{2}\left(\frac{\sin\theta}{\cos\theta}\frac{1}{\cos\theta}+\frac{1}{2}\log\frac{(1+\sin\theta)^2}{1-\sin^2\theta}\right)
=\frac{1}{2}\left(\tan\theta\sqrt{\frac{1}{\cos^2\theta}}+\frac{1}{2}\log\frac{(1+\sin\theta)^2}{\cos^2\theta}\right)
=\frac{1}{2}\left(\tan\theta\sqrt{1+\tan^2\theta}+\frac{1}{2}\log\left(\frac{1+\sin\theta}{\cos\theta}\right)^2\right)
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\log\frac{1+\sin\theta}{\cos\theta}\right)
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\log\left(\frac{1}{\cos\theta}+\frac{\sin\theta}{\cos\theta}\right)\right)
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\log\left(\sqrt{\frac{1}{\cos^2\theta}}+\tan\theta\right)\right)
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\log\left(\sqrt{1+\tan^2\theta}+\tan\theta\right)\right)
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\log\left(\sqrt{1+x^2}+x\right)\right)

log(x+√(1+x^2)=arcsinh x に直せる.
y=\sinh x=\frac{e^x-e^{-x}}{2} の逆関数は両辺を2e^x倍して
2e^x y=e^{x}e^{x}-e^{x}e^{-x}=(e^{x})^2-1
すべて左辺に移項してe^xの2次方程式
(e^x)^2-2ye^x-1=0
をとくと,
e^x=y+\sqrt{y^2+1}
よって,
x=\log(y+\sqrt{y^2+1})
だから,\sinhの逆関数は
y=\rm{arcsinh} x=\log(x+\sqrt{x^2+1})

したがって,
\int\sqrt{1+x^2}\,dx
=\int\frac{1}{\cos^3\theta}\,d\theta
=\int\frac{1}{(1-t^2)^2}\,dt
=\frac{1}{4}\left(\frac{2t}{1-t^2}+\log\frac{|1+t|}{|1-t|}\right)
=\frac{1}{2}\left(\frac{\sin\theta}{\cos^2\theta}+\log\frac{1+\sin\theta}{\cos\theta}\right)=\frac{\sin\theta}{2\cos^2\theta}+\rm{arctanh}\left(\tan\frac{\theta}{2}\right)
参考
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\log\left(\sqrt{1+x^2}+x\right)\right)
=\frac{1}{2}\left(x\sqrt{1+x^2}+\rm{arcsinh} x\right)

>>積分の記事

0 件のコメント:

コメントを投稿

スパム対策のため,コメントは,承認するまで表示されません。
「コメントの記入者:」は「匿名」ではなく,「名前/URL」を選んで,なにかニックネームを入れてください.URL は空欄で構いません.